Cách sử dụng điện năng lượng mặt trời hiệu quả cho gia đình

Điện năng lượng mặt trời đang trở thành lựa chọn phổ biến cho các hộ gia đình muốn tiết kiệm chi phí điện và chủ động nguồn năng lượng. Tuy nhiên, để khai thác tối đa hiệu quả hệ thống, cần có chiến lược sử dụng đúng cách. Cùng CoCo Solar tìm hiểu cách sử dụng điện năng lượng mặt trời một cách khoa học, tiết kiệm và phù hợp với nhu cầu thực tế của từng gia đình.

Sử dụng điện năng lượng mặt trời cho sinh hoạt trong gia đình

1. Năng lượng mặt trời là gì? Tại sao nên sử dụng?  

Năng lượng mặt trời là nguồn năng lượng tái tạo được tạo ra từ bức xạ ánh sáng và nhiệt từ mặt trời. Với sự hỗ trợ của công nghệ quang điện, năng lượng này có thể được chuyển hóa trực tiếp thành điện năng để phục vụ nhu cầu sinh hoạt và sản xuất.

Hệ thống điện mặt trời hoạt động theo nguyên lý đơn giản nhưng hiệu quả:

• Các tấm pin năng lượng mặt trời (tấm pin quang năng) hấp thụ ánh sáng mặt trời và chuyển đổi nó thành dòng điện một chiều (DC).
• Dòng điện này sau đó được biến tần (inverter) biến đổi thành dòng xoay chiều (AC), phù hợp với hệ thống điện dân dụng.
• Tùy theo thiết kế, hệ thống có thể hoạt động độc lập (off-grid), kết nối lưới điện (on-grid) hoặc dùng hỗn hợp có lưu trữ bằng pin (hybrid).

Điện năng lượng mặt trời mang đến nhiều lợi ích trong cả ngắn hạn và dài hạn cho người dùng như: 

• Tiết kiệm chi phí điện hàng tháng: Một hệ thống được thiết kế phù hợp có thể giúp giảm 70 - 80% tiền điện mỗi tháng, đặc biệt hiệu quả với những hộ tiêu thụ từ 600 - 800 kWh trở lên. Sau khoảng 3 - 5 năm tùy theo công suất hệ thống, chi phí đầu tư thường được hoàn vốn, sản lượng điện tạo ra sau đó được xem như là miễn phí.
• Giảm phụ thuộc vào lưới điện quốc gia: Trong các tình huống như mất điện, quá tải mùa nắng nóng hay giá điện tăng cao, hệ thống điện mặt trời giúp người dùng chủ động và ổn định hơn về nguồn năng lượng.
• Thân thiện với môi trường: Sử dụng năng lượng mặt trời giúp giảm lượng khí CO₂ phát thải vào khí quyển, nguyên nhân chính gây biến đổi khí hậu. Đây là một trong những giải pháp thiết thực để mỗi hộ gia đình góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững của đất nước.
• Tận dụng nguồn tài nguyên sẵn có: Việt Nam nằm trong khu vực có bức xạ mặt trời cao. Điều này tạo điều kiện lý tưởng để khai thác hiệu quả điện mặt trời ngay trên mái nhà của mỗi gia đình.

2. Cách sử dụng điện năng lượng mặt trời hiệu quả

2.1 Lắp hệ thống phù hợp với nhu cầu & công suất tiêu thụ

Trước khi đầu tư, cần đánh giá chính xác mức tiêu thụ điện trung bình hàng tháng để xác định công suất hệ thống phù hợp. Ví dụ một gia đình dùng khoảng 700 - 800 kWh/tháng nên lắp hệ thống điện mặt trời công suất 5 - 6 kWp. 

Lắp dư công suất không cần thiết có thể gây lãng phí đầu tư. Lắp thiếu dẫn đến tình trạng không đủ điện dùng vào ban ngày. Việc tìm hiểu và nhận tư vấn kỹ từ các kỹ thuật viên sẽ giúp đảm bảo hệ thống phù hợp thực tế và tận dụng tối đa khả năng sinh điện của mái nhà.

2.2 Tối ưu thời điểm sử dụng: ưu tiên ban ngày

Sản lượng điện năng lượng mặt trời cao nhất trong ngày thường rơi vào khoảng 9h sáng đến 15h chiều. Vì vậy, để sử dụng điện mặt trời hiệu quả:

• Hạn chế dùng các thiết bị tiêu hao điện lớn vào buổi tối.
• Sử dụng các thiết bị như máy giặt, máy rửa chén, điều hoà… vào khung giờ nắng nhiều.
• Với hộ có pin lưu trữ nên ưu tiên sạc đầy pin vào ban ngày để dùng cho buổi tối.

Việc phân bố thời gian sử dụng giúp tối ưu hóa lượng điện sản xuất và giảm đáng kể lượng điện mua từ EVN.

Nâng cấp hệ thống tối ưu sử dụng điện năng lượng mặt trời

2.3 Nâng cấp hệ thống: thêm pin lưu trữ, inverter hybrid

Để tăng tính chủ động và hiệu quả sử dụng, các hộ gia đình có thể cân nhắc các cách nâng cấp hệ thống điện năng lượng mặt trời như:

• Lắp thêm pin lưu trữ (Bess): Lưu lại phần điện dư vào ban ngày để sử dụng vào buổi tối hoặc khi mất điện.
• Sử dụng biến tần hybrid (Hybrid Inverter): Cho phép chuyển đổi linh hoạt giữa điện mặt trời - điện lưu trữ - điện lưới. Hiện nay, các dòng inverter thông minh đã tích hợp Wifi để giám sát online.

2.4 Theo dõi hiệu suất và bảo trì định kỳ

Hiệu quả của hệ thống điện năng lượng mặt trời không chỉ phụ thuộc vào lắp đặt mà còn ở khâu vận hành và bảo trì:

• Giám sát sản lượng điện hàng ngày qua ứng dụng từ inverter hoặc nền tảng kết nối của đơn vị lắp đặt
• Phát hiện sớm lỗi hệ thống như mất pha, inverter quá nóng, cáp lỏng… có thể làm suy giảm hiệu suất
• Vệ sinh tấm pin định kỳ 3 - 6 tháng/lần để tránh bụi bẩn, lá cây làm giảm khả năng hấp thụ ánh sáng
• Bảo trì tổng thể 1 - 2 lần/năm giúp tăng tuổi thọ hệ thống và đảm bảo hiệu suất ổn định lâu dài

2.5 Bố trí tấm pin đúng hướng và độ nghiêng

Một trong những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất hệ thống điện năng lượng mặt trời là vị trí và góc lắp đặt các tấm pin mặt trời:

• Hướng lý tưởng để lắp ở Việt Nam là hướng Nam, giúp nhận ánh sáng đều quanh năm.
• Góc nghiêng khuyến nghị từ 10 - 15°, tùy mái nhà và khu vực địa lý.
• Tránh che bóng bởi cây, cột anten, bồn nước…

Thiết kế sai góc nghiêng hoặc hướng lắp đặt có thể làm giảm hiệu suất tổng thể, vì vậy cần có khảo sát kỹ thuật chính xác trước khi thi công.

2.6 Kết nối thiết bị tiêu thụ hợp lý

Khi hệ thống vận hành ổn định, cần thiết lập cách kết nối các thiết bị điện sao cho tận dụng tối đa điện mặt trời:

• Ưu tiên dùng điện mặt trời cho các thiết bị có tần suất sử dụng cao như tủ lạnh, máy bơm, máy giặt, đèn chiếu sáng, hệ thống nước nóng sử dụng năng lượng mặt trời.
• Có thể sử dụng các thiết bị hẹn giờ hoặc bộ điều khiển thông minh để chủ động phân phối tải vào giờ có nắng.
• Đối với hệ hybrid sử dụng theo nguyên tắc ưu tiên dùng điện mặt trời trước, dùng pin lưu trữ và sau cùng mới lấy từ lưới điện quốc gia.

3. Những nơi nên sử dụng năng lượng mặt trời?

Sử dụng điện năng lượng mặt trời tại trường học

3.1 Công trình công cộng: Trường học, trạm y tế, nhà văn hóa

Nhiều công trình công cộng hiện nay đã bắt đầu sử dụng năng lượng mặt trời nhằm giảm chi phí điện vận hành, đồng thời góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường. Các trường học có thể sử dụng điện mặt trời để chiếu sáng, chạy điều hòa, máy chiếu hoặc hệ thống lọc nước. Trạm y tế và nhà văn hóa cũng có thể vận hành ổn định hơn khi được cấp điện từ nguồn tái tạo, đặc biệt trong điều kiện thiên tai hoặc mất điện diện rộng. Việc áp dụng năng lượng sạch tại các công trình này không chỉ có giá trị kinh tế mà còn mang tính giáo dục và lan tỏa thông điệp phát triển bền vững.

3.2 Các hộ gia đình tại khu dân cư

Tại các đô thị lớn, việc sử dụng năng lượng mặt trời trong các hộ gia đình ngày càng phổ biến. Những ngôi nhà có mái bằng, biệt thự hoặc nhà phố có diện tích mái đủ rộng đều có thể dễ dàng lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà. Đối với các hộ gia đình có nhu cầu tiêu thụ điện cao, đặc biệt vào ban ngày, thời điểm hệ thống tạo ra nhiều điện nhất. Vì vậy, việc chuyển sang sử dụng điện mặt trời giúp tiết kiệm từ 70 - 80% hóa đơn tiền điện hàng tháng, đồng thời nâng cao tính tự chủ về năng lượng. Đối với các hộ có nhiều thiết bị điện như điều hòa, máy giặt, tủ lạnh, bơm nước hay thậm chí là xe điện, hiệu quả tiết kiệm càng rõ rệt khi hệ thống được vận hành hợp lý.

3.3 Nhà máy, xưởng sản xuất, kho logistics

Với đặc điểm hoạt động công suất lớn vào ban ngày, các nhà máy, khu công nghiệp và trung tâm logistics là những địa điểm khai thác điện mặt trời rất hiệu quả. Việc sử dụng năng lượng mặt trời không chỉ giúp giảm tải cho hệ thống điện lưới nội bộ mà còn tối ưu chi phí sản xuất, đặc biệt trong các ngành tiêu thụ điện lớn như may mặc, chế biến gỗ, bao bì, thực phẩm… Ngoài ra, việc sử dụng năng lượng sạch còn giúp doanh nghiệp nâng cao chỉ số ESG, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu sang các thị trường khó tính như EU, Mỹ, Nhật Bản yêu cầu khắt khe về năng lượng tái tạo trong chuỗi cung ứng.

3.4 Trang trại, nhà kính, chuồng trại chăn nuôi

Trong lĩnh vực nông nghiệp, các trang trại chăn nuôi hoặc nhà kính trồng rau là nơi rất phù hợp để triển khai hệ thống điện mặt trời. Với lợi thế diện tích mái rộng, thoáng và nắng tốt quanh năm, hệ thống có thể vận hành máy bơm tưới, quạt thông gió, chiếu sáng hoặc các thiết bị cảm biến canh tác hiện đại. Ngoài việc giúp tiết kiệm điện, tấm pin còn góp phần làm mát mái nhà, tạo môi trường ổn định hơn cho cây trồng, vật nuôi. Một số mô hình tiên tiến còn kết hợp giữa điện mặt trời và sản xuất nông nghiệp trong cùng một không gian giúp tăng hiệu suất sử dụng đất.

3.5 Khu vực thiếu điện ổn định

Ở những khu vực chưa có điện lưới quốc gia hoặc lưới điện thường xuyên chập chờn, điện mặt trời trở thành một giải pháp quan trọng để đảm bảo nhu cầu sinh hoạt cơ bản. Với các mô hình off-grid hoặc hybrid tích hợp pin lưu trữ, người dân có thể sử dụng điện mặt trời để chiếu sáng, chạy máy bơm, sạc thiết bị cầm tay hoặc vận hành các thiết bị nhỏ phục vụ sản xuất. Không chỉ giúp giảm chi phí, hệ thống sử dụng năng lượng mặt trời này còn góp phần nâng cao chất lượng sống và giảm phụ thuộc vào máy phát sử dụng nhiên liệu hóa thạch vốn tốn kém và gây ô nhiễm môi trường.

4. Case study thực tế: Hiệu quả rõ rệt khi áp dụng đúng mô hình

Trên hành trình hỗ trợ người dân và doanh nghiệp chuyển đổi sang sử dụng năng lượng sạch, CoCo Solar đã triển khai thành công hàng trăm hệ thống điện mặt trời dân dụng và thương mại quy mô nhỏ. Trong số đó, hai trường hợp dưới đây cho thấy rõ lợi ích khi hệ thống được thiết kế phù hợp với nhu cầu tiêu thụ điện và đặc điểm sử dụng thực tế.

4.1 Một gia đình tại KĐT Gamuda giảm hóa đơn từ 5 triệu xuống 1.5 triệu đồng/tháng

Một gia đình sinh sống trong khu đô thị Gamuda - Hà Nội trước đây phải chi trả trung bình 4 - 5 triệu đồng/tháng cho tiền điện sinh hoạt. Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc sử dụng điều hòa liên tục trong mùa hè, máy giặt, bếp từ và các thiết bị điện phục vụ sinh hoạt cho gia đình 6 người.

Sau khi được CoCo Solar khảo sát và tư vấn, gia đình đã lựa chọn lắp đặt hệ thống điện mặt trời có công suất 8.33 kWp, pin lưu trữ 10,24kWh phù hợp với nhu cầu tiêu thụ cả ban ngày và ban đêm. Chỉ sau một tháng vận hành, chi phí điện đã giảm xuống còn khoảng 1.5 triệu đồng/tháng, phần lớn điện tiêu thụ được sản sinh từ hệ thống điện mặt trời.

4.2 Doanh nghiệp nhỏ tại KĐT Pháp Vân tiết kiệm hơn 75% chi phí điện kinh doanh

Một đơn vị kinh doanh dịch vụ tư vấn tại KĐT Pháp Vân, trước đây thường chi trả khoảng 10 triệu đồng mỗi tháng cho tiền điện. Do hoạt động chính vào giờ hành chính, sử dụng nhiều điều hòa, máy tính và thiết bị chiếu sáng, mức tiêu thụ điện ban ngày rất cao.

Sau khi lắp đặt hệ thống điện mặt trời do CoCo Solar tư vấn và thi công, doanh nghiệp chỉ còn phải thanh toán khoảng 2 - 2,5 triệu đồng mỗi tháng, tương đương tiết kiệm hơn 75% chi phí điện năng. Hệ thống được thiết kế với công suất 11.9 kWp, tối ưu cho điều kiện mái và hướng nhà, đồng thời kết nối giám sát từ xa qua ứng dụng điện thoại.

Đại diện doanh nghiệp cho biết: “Việc đầu tư điện mặt trời giúp chúng tôi giảm đáng kể chi phí cố định hàng tháng. Với mô hình làm việc cố định giờ hành chính, việc sử dụng điện năng lượng mặt trời vào ban ngày cực kỳ hiệu quả.”

CoCo Solar - Hỗ trợ tận tay cho người dùng

Với việc sử dụng năng lượng mặt trời, tiết kiệm chi phí điện và chủ động nguồn năng lượng không còn là đặc quyền của những dự án lớn. Bất kỳ hộ gia đình, doanh nghiệp nhỏ hay người dân ở vùng xa nào cũng có thể tiếp cận nguồn điện sạch, ổn định nếu có một đơn vị đồng hành đáng tin cậy.

CoCo Solar mang đến giải pháp trọn gói, đơn giản hoá toàn bộ hành trình chuyển đổi năng lượng mặt trời thành điện dân dụng - từ cung cấp vật tư đến thi công, giám sát vận hành. Người dùng chỉ cần để lại thông tin, đội ngũ kỹ thuật sẽ khảo sát và tư vấn miễn phí để lựa chọn hệ thống phù hợp nhất với nhu cầu tiêu thụ điện thực tế.

Đặc biệt, nền tảng CoCo Solar phát triển công cụ tính chi phí và linh hoạt trả góp lãi suất 0%, giúp khách hàng dễ dàng dự toán đầu tư và linh hoạt phương thức thanh toán.

>>> Thử ngay công cụ tính giá và phân tích đầu tư hoàn toàn miễn phí: cocosolar.vn

Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp năng lượng tiết kiệm - an toàn - dễ tiếp cận cho gia đình hoặc cơ sở kinh doanh của mình, CoCo Solar luôn sẵn sàng đồng hành từ bước đầu tiên.